Đàn Guitar: Tất Tần Tật Mọi Thứ Bạn Cần Biết

Đàn Guitar (tiếng Việt đọc là đàn ghi ta / ghita) là loại nhạc cụ phổ biến nhất trên Thế Giới. Bằng sự mộc mạc chân thành của mình, guitar rất dễ đi sâu vào lòng người và tạo nên những xúc cảm mạnh mẽ bất tận. Ngày nay giữa những nhu cầu giải trí phát sinh ngày càng nhiều, ngày càng đa dạng, thì guitar vẫn luôn giữ được chỗ đứng cho riêng mình trong đời sống văn hóa thường nhật của biết bao người, biết bao thế hệ.

Bạn là người lần đầu tiên đến với cây đàn guitar? Và bạn đang rất muốn tìm hiểu về loại nhạc cụ giàu cảm xúc này? Xin chúc mừng vì bạn đã đến đúng nơi cần đến, bài viết này sẽ cung cấp cho bạn đầy đủ mọi khía cạnh liên quan đến cây đàn, giúp cho bạn có một cái nhìn toàn cảnh về loại nhạc cụ được yêu mến nhất thế giới này.

1. Nguồn gốc cây đàn guitar

Cây đàn guitar ngày nay có nguồn gốc từ loại đàn có tên là Chordophone. Đây là một loại đàn cổ hoạt động dựa trên nguyên lý sự rung động của các dây đàn (dây đàn thời xưa được làm từ Ruột Động Vật), sau đó được khuếch đại nhờ một bộ phận đóng vai trò là hộp cộng hưởng. Các loại đàn khác có cùng nguồn gốc với guitar có thể kể đến như: violin, banjo, đàn harp, ukulele … Những nhạc cụ này được xếp chung vào Bộ Dây để phân biệt với các Bộ khác như Bộ Gõ hay Bộ Phím.

Nếu để ý bạn sẽ nhận thấy hình dáng của cây đàn guitar khá giống một thiếu nữ, với phần trên nhỏ, eo đàn uốn lượn và phần dưới phình to ra. Đó cũng là một hướng tiếp cận khác để giải nghĩa nguồn gốc guitar dựa theo truyền thuyết về nàng Citra xinh đẹp. Theo những gì được kể lại thì nàng Citra là một cô gái có giọng hát tuyệt hay, đến mức có cô có thể sử dụng giọng hát của mình để chữa bệnh cứu người. Rất nhiều người, kể cả những người mắc bệnh nan y cũng đến nhờ Citra cứu giúp, và nàng thì chưa từng từ chối bất kể một ai cả. Trong một lần đi cứu người như vậy, Citra không may đã bị chôn vùi trong bão tuyết. Mặc dù được cứu sống nhưng giọng hát của Citra đã mãi mãi không còn nữa, từ đó nàng sống trong buồn tủi và u uất. Người cha thấy vậy mới sử dụng khúc gỗ quý trong nhà, chế tác thành một loại đàn có thể phát ra âm thanh trầm bổng sâu lắng như giọng hát của con, hơn thế lại mang hình dáng mềm mại như một thiếu nữ. Từ ngày có cây đàn Citra sống vui tươi trở lại và cây đàn guitar ngày nay được đặt tên theo phát âm tên của nàng Citra xinh đẹp và tốt bụng.

Ngày nay thì guitar đã trở thành loại nhạc cụ phổ biến nhất trên thế giới, bởi sự đa năng và tiện dụng của nó trong mọi hoạt động sinh hoạt văn hóa. Bạn có thể bắt gặp guitar ở bất kỳ đâu từ những buổi biểu diễn sân khấu chuyên nghiệp, những phòng trà ca nhạc mỗi đêm, hay đơn giản là trên đường phố với hình ảnh những đám bạn trẻ say sưa đàn hát bên cây đàn. Học guitar không hề khó và việc tiếp cận để mua một cây đàn cũng không tốn quá nhiều chi phí. Bởi vậy mà guitar trở nên gần gũi, đi sâu vào đời sống văn hóa thường nhật của tất cả mọi người một cách tự nhiên, giản dị như chính bản thân cây đàn vậy.

2. Cấu tạo đàn guitar

Hiểu rõ về cấu tạo của cây đàn guitar sẽ giúp ích bạn rất nhiều trong quá trình gắn bó và chinh phục loại nhạc cụ này. Thực tế thì các loại nhạc cụ acoustic (nhạc cụ mộc) thường có cấu tạo khá đơn giản, với bộ phận chính quan trọng nhất là hộp cộng hưởng. Vì đây là bộ phận sẽ khuếch đại các dao động tạo thành âm thanh lớn cho cây đàn.

Cấu Tạo Đàn Guitar Việt Nam
Cấu Tạo Đàn Guitar Việt Nam

#1. Thùng đàn: thực chất là một hộp cộng hưởng, khi dây đàn dao động tạo ra âm thanh, thùng đàn sẽ khuếch đại những âm thanh đó lên mức âm lượng đủ lớn để những người xung quanh có thể nghe được.

#2. Dây đàn: là bộ phận quan trọng thứ 2 bên cạnh thùng đàn. Khi người chơi gảy đàn, dây đàn dao động kết hợp với hộp cộng hưởng sẽ tạo ra âm thanh.

#3. Phím đàn: là các thanh kim loại được dùng để chia mặt phím thành các ngăn phím. Mỗi ngăn phím là một nốt nhạc có cao độ khác nhau.

#4. Lược đàn: là bộ phận dùng để chia dây đàn. Lược đàn còn có tên gọi khác là ngăn phím số 0, một ngăn phím quan trọng, vì đây là ngăn phím mà khi chơi đàn người chơi không cần phải bấm phím, thuật ngữ âm nhạc gọi là chơi dây buông.

#5. Bộ khóa: giúp bạn làm căng hay trùng dây đàn, thông qua đó làm tăng hoặc giảm cao độ của dây.

#6. Các bộ phận khác:

  • Inlay/dot: là các chấm đánh dấu các ngăn phím quan trọng như ngăn phím số 3, số 7, số 12 …
  • Lỗ thoát âm: nơi mà âm thanh sẽ thoát ra khỏi thùng đàn
  • Ngựa đàn: kết hợp với khóa đàn để mắc dây đàn.
  • Xương đàn: giúp truyền dao động của dây đàn xuống dưới thùng đàn

3. Phân loại đàn guitar

Đàn guitar được phân loại dựa vào cách chúng khuếch đại âm thanh. Đàn guitar sử dụng hộp cộng hưởng để khuếch đại âm thanh được gọi là Guitar Acoustic (guitar thùng), còn đàn guitar sử dụng hệ thống pickup để truyền tín hiệu của đàn ra loa thì được gọi là Guitar Electric (guitar điện).

3.1. Đàn Guitar Acoustic (guitar thùng)

Đàn guitar acoustic được chia thành nhiều phân nhánh nhỏ, mỗi loại được sử dụng để phục vụ các nhu cầu và phong cách âm nhạc khác nhau của người chơi. Có thể liệt kê ở đây các loại guitar acoustic như: guitar baroque, guitar classic, guitar flat top, guitar archtop, guitar 12 dây .v.v… Tuy nhiên đối với người chơi đàn ở Việt Nam chỉ phổ biến nhất 2 loại là guitar acoustic và guitar cổ điển.

* Đàn Guitar Acoustic: Đối với người chơi guitar Việt thì đàn guitar acoustic là loại đàn mắc dây kim loại, và thường được sử dụng nhất để chơi theo phong cách guitar đệm hát. Tuy nhiên thì cũng có một bộ phận không nhỏ các bạn trẻ thích sử dụng loại đàn này để theo đuổi phong cách guitar fingerstyle, một phong cách chơi guitar hiện đại ngày nay, với rất nhiều kỹ thuật của bộ gõ (percussion)
Guitar acoustic rất phổ biến ở Việt Nam, bởi đa phần người chơi guitar Việt theo đuổi phong cách guitar đệm hát. Guitar đệm hát rất dễ học, dễ chơi và dễ kết nối với mọi người nên hầu hết mọi người đều lựa chọn phong cách này khi lần đầu tiên đến với guitar.

* Đàn Guitar Cổ Điển: Đàn guitar cổ điển (guitar classic) là loại đàn mắc dây nylon, với cần đàn to, các dây đàn cách nhau một khoảng đủ rộng để người mới chơi đàn thoải mái bấm phím và không cảm thấy bị đau tay. Đàn guitar cổ điển được các giảng viên guitar khuyên dùng cho người mới bắt đầu. Không chỉ bởi nó không khiến người mới học cảm thấy đau tay, mà nguyên do chính là guitar cổ điển thích hợp để học âm nhạc theo cách thức truyền thống, thông qua các nốt nhạc và bản nhạc.
Nếu như học theo phong cách guitar đệm hát bạn có thể không cần biết một nốt nhạc nào, mà chỉ cần dựa vào cảm nhận cũng có thể đàn và hát. Thì với phong cách guitar cổ điển bạn sẽ phải học cách chơi từng nốt nhạc một, cách thức học này sẽ rất phù hợp với những người không có sẵn năng khiếu âm nhạc. Việc đi từng bước từng bước một sẽ giúp bạn nâng cao cảm nhận âm nhạc dần dần, từ cao độ cho tới trường độ. Mỗi bài nhạc qua đi là một bước tiến mới của bạn trên con đường âm nhạc, chinh phục cây đàn.

3.1. Đàn Guitar Electric (guitar điện)

Không giống như đàn guitar acoustic khuếch đại âm thanh bằng hộp cộng hưởng. Guitar electric sử dụng hệ thống pickup, có bản chất là các cục nam châm tạo ra từ trường, khi dây đàn bằng kim loại dao động, từ trường sẽ biến đổi tạo thành tín hiệu, thông qua dây nối truyền tới hệ thống loa công suất để phát âm thanh ra ngoài.

Guitar electric chưa phổ biến ở Việt Nam như guitar acoustic, lý do là bởi loại đàn này chủ yếu là để sử dụng trong biểu diễn sân khấu với band nhạc. Việc đầu tư đầy đủ cả một bộ gồm đàn, loa, âm thanh, các cục hiệu ứng .v.v… để luyện tập cũng tốn nhiều chi phí hơn so với việc đầu tư một cây đàn thùng. Ở Việt Nam hầu hết những người chơi đàn guitar electric đều theo đuổi phong cách guitar Rock.

4. Các loại gỗ làm đàn

“Có bột mới gột lên hồ”, một cây đàn guitar âm thanh có hay hay không 50% được quyết định bởi loại gỗ sử dụng để chế tác sản phẩm. Điều này hoàn toàn dễ hiểu bởi nguyên liệu chính để làm đàn guitar là từ Gỗ.
Mỗi loại gỗ khác nhau lại mang một đặc tính về âm sắc và tần số âm thanh khác nhau, nên khi sử dụng để cấu tạo nên cây đàn guitar sẽ khiến cho âm thanh của mỗi cây đàn khác biệt nhau thấy rõ. Sau đây chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về các loại gỗ phổ biến nhất để chế tác đàn guitar nhé:

4.1. Gỗ làm mặt đàn

Đối với các sản phẩm đàn guitar Việt Nam nói riêng, và Thế Giới nói chung thì hầu hết đều chuộng sử dụng gỗ Thông (tên tiếng anh là Spruce) cho phần mặt đàn (Top). Ưu điểm lớn nhất khi sử dụng gỗ Thông cho phần mặt Top của đàn đó là loại gỗ này có âm vực (dynamic range) rất rộng và phong phú, do vậy mà có thể giúp cây đàn biểu đạt được chi tiết âm sắc ở mọi dải tần. Điều này là vô cùng quan trọng khi so sánh âm thanh giữa 1 cây đàn guitar tốt và một cây đàn guitar phổ thông. Một cây đàn tốt sẽ mang đến chất lượng âm thanh chi tiết và giàu màu sắc.
Có 2 loại Thông hay được sử dụng đó là Sitka Spruce và Cedra Spure. Bạn có thể phân biệt 2 loại Thông này qua màu sắc của chúng. Thông Sitka có màu sáng hơn, còn Thông Cedra sẽ có màu sẫm hơn.

4.1. Gỗ làm Lưng và Hông đàn

Lưng và Hông đàn được sử dụng phong phú các loại gỗ khác nhau để chế tác hơn so với Mặt đàn. Tùy thuộc vào phân cấp của các loại đàn guitar mà các loại gỗ sử dụng cũng khác nhau.

– Đàn guitar cao cấp: Các loại gỗ chất lượng nhất thường được sử dụng cho phần Lưng Hông đàn là Rosewood (Cẩm Lai), Maple (Thích), Walnut (Óc Chó), Ovangkol, Cocobolo .v.v… Rất nhiều loại gỗ khác nhau, nhưng cao cấp phải kể đến là Koa Hawai và Brazilian Rosewood (Cẩm Lai Brazil).

– Đàn guitar trung cấp: Mahogany (Gụ), Điệp, Thao Lao, Còng Cườm .v.v.. là các loại gỗ hay được sử dụng cho phân khúc đàn tầm trung. Những loại gỗ này có chung đặc tính là âm thanh rất chắc chắn, cân bằng, đặc biệt là giàu âm sắc ở dải tần trung.

– Đàn guitar phổ thông: Đối với các dòng đàn guitar giá rẻ, đàn phổ thông dùng chủ yếu cho mục đích luyện tập của người mới chơi, thì thường được làm nhất từ gỗ Nato (Hồng Đào) đối với đàn Việt Nam, và gỗ Sapele đối với đàn guitar nhập khẩu từ Trung Quốc.

– Đàn guitar chợ: Thường chỉ có giá khoảng 300k đến 500k cho một cây đàn mới, có chất lượng rất thấp, mau hỏng do được làm từ Ván Ép, một loại gỗ công nghiệp ít khả năng chịu ẩm, rất dễ cong vênh chỉ sau 1 thời gian ngắn sử dụng. Âm thanh của các cây đàn loại này cũng không chuẩn, rất dễ bị Chênh Phô, do việc đóng phím được làm thủ công, không được đo đạc theo chuẩn chính xác.

4.3. Các bộ phận khác của đàn guitar

Bên cạnh 2 bộ phận chính của đàn guitar là Mặt Đàn và phần Lưng Hông, thì các bộ phận khác như Ngựa, Cần, Đầu Cần … ít sự lựa chọn về gỗ hơn. Cụ thể trong ngành làm đàn Việt thì Ngựa Đàn & Mặt Phím hay được sử dụng gỗ Gõ Đen nếu là đàn phổ thông, đàn cao cấp sẽ sử dụng gỗ Mun. Cần đàn thì phổ biến nhất là gỗ Giá Tỵ, còn phần Đầu Cần cũng sẽ sử dụng chung loại gỗ với Cần Đàn, nhưng bề mặt Đầu Cần thường được dán thêm một lớp Gỗ Mun để tạo điểm nhấn, cũng như để làm nền cho Logo thương hiệu nổi bật hơn.

5. Các thương hiệu đàn guitar nổi tiếng

Qua 4 mục trên hẳn là các bạn đã có cái nhìn tổng quan về cây đàn guitar rồi phải không. Ở phần này chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu tiếp về các thương hiệu đàn nổi tiếng Việt Nam và Thế Giới nhé:

5.1. Các thương hiệu đàn guitar nổi tiếng Thế Giới

Trong lĩnh vực sản xuất đàn guitar những tên tuổi nổi tiếng và lâu đời nhất thế giới không thể không nhắc đến, có thể kể ra ở đây như: Yamaha, Taylor, Martin, Gibson, Fender, Ovation, ESP .v.v.. Theo thống kê thì có khoảng 36 thương hiệu guitar nằm trong Top những nhà sản xuất chất lượng hàng đầu. Tuy nhiên ở đây chúng ta sẽ chỉ nói về những tên tuổi sản xuất guitar thùng (acoustic) nổi tiếng, bởi như đã nói ở trên guitar điện (electric) hiện vẫn chưa được phổ biến ở Việt Nam.

* Top 10 những thương hiệu guitar acoustic nổi tiếng gồm có:

  • Martin
  • Taylor
  • Gibson
  • Guild
  • Seagull
  • Yamaha
  • Ovation
  • Washburm
  • Fender
  • Epiphone

Bạn có đang sở hữu cây đàn guitar nào trong Top những thương hiệu kể trên không? Hiện các sản phẩm guitar đã có nhà phân phối ở Việt Nam có thể kể được là: Taylor, Yamaha, Fender và Epiphone. Thật tuyệt vời phải không nào? Nếu có thời gian bạn hãy ghé showroom của các nhà phân phối guitar hàng đầu ở VN như TYGY Music, để trải nghiệm chất lượng sản phẩm của các thương hiệu thế giới so với thương hiệu guitar Việt sẽ khác biệt ra sao nhé.

5.2. Các thương hiệu đàn guitar nổi tiếng Việt Nam

Nói về các thương hiệu đàn guitar lâu đời và uy tín tại Việt Nam tức là đang nhắc đến tên tuổi của các nghệ nhân làm đàn Việt, bởi các xưởng đàn Việt Nam thường lấy chính tên của nghệ nhân sáng lập đặt cho xưởng của mình.

Top 5 những nghệ nhân làm đàn Việt tên tuổi gồm có:

  • Nghệ nhân Ba Đờn
  • Nghệ nhân Lê Thiên Ân
  • Nghệ nhân Phạm Ngọc Thức
  • Nghệ nhân Phạm Ngọc Thuận
  • Nghệ nhân Phạm Ngọc Bảy

Những nghệ nhân kể trên đều là những người có thâm niên gắn bó với nghề hàng chục năm, trẻ nhất là nghệ nhân Phạm Ngọc Thuận cũng có tới 20 năm làm đàn. Đàn guitar được chế tác bởi họ mang cái hồn Việt Nam rất rõ từ hình dáng cho đến âm thanh. Một điều dễ nhận thấy ở các sản phẩm guitar nghệ nhân là mỗi một cây đàn đều có tính độc đáo, riêng có, không cây nào giống cây nào. Đó là điều khiến khách hàng yêu mến đàn Việt, bởi âm thanh của mỗi cây đàn cũng chính là tiếng nói, tiếng lòng của người nghệ nhân đã chế tác ra nó.

6. Hướng dẫn chọn đàn guitar cho người mới

Hẳn nhiên rồi bài viết này là dành cho những người mới bắt đầu tiếp xúc với cây đàn guitar và đang muốn tìm hiểu để mua cho mình cây đàn đầu tiên. Vậy nên phần này của bài viết hi vọng sẽ cung cấp đủ thông tin cần thiết để giúp các bạn mới chơi tìm được cây đàn ưng ý nhất nhé:

6.1. Chọn loại đàn guitar nào?

Theo như cách phân loại đàn guitar ở trên thì hẳn bạn đã hiểu mỗi một loại đàn guitar lại phục vụ cho mục đích khác nhau, dùng để chơi những thể loại nhạc khác nhau. Chính vì vậy mà bạn phải xác định rõ bản thân muốn theo đuổi phong cách gì để chọn được loại đàn phù hợp. Nhắc lại một chút là:

– Đàn guitar acoustic: phù hợp cho những người yêu thích phong cách đệm hát, hoặc phong cách guitar fingerstyle

– Đàn guitar classic: phù hợp cho những ai muốn tập luyện guitar theo hướng chính thống, xây dựng nền tảng kỹ thuật căn bản tốt và học chơi các nốt nhạc bản nhạc một cách bài bản.

– Đàn guitar electric: phù hợp cho những người yêu thích và theo đuổi phong cách nhạc Rock

6.2. Bắt đầu với một cây đàn guitar giá rẻ, nên hay không?

Dù nói thế nào đi nữa thì nhu cầu chọn mua một cây đàn guitar giá rẻ để bắt đầu đam mê là hoàn toàn tự nhiên của những người mới tập chơi. Có rất nhiều nguyên do khác nhau khiến những người mới học chỉ muốn đầu tư một cây đàn giá rẻ, có thể là họ chỉ muốn khảo sát đam mê của bản thân đến đâu, hoặc đơn giản vì họ còn là sinh viên nên túi tài chính còn tương đối eo hẹp.

Nhưng cũng phải khẳng định chắc chắn một điều rằng, đàn guitar giá rẻ không có nghĩa là chất lượng cũng đi đôi với giá, không tốt như nhiều người vẫn nghĩ. Chỉ cần bạn trang bị đầy đủ cho bản thân những kiến thức căn bản về việc chọn mua đàn thì đảm bảo bạn sẽ mua được một cây đàn với mức giá rẻ nhất, nhưng vẫn đủ tốt để đáp ứng mọi yêu cầu luyện tập

Xem hướng dẫn chi tiết chọn mua đàn guitar giá rẻ TẠI ĐÂY

6.3. Các loại phụ kiện dành cho cây đàn guitar

Hẳn nhiên guitar là sản phẩm chính bạn cần có để bắt đầu luyện tập, nhưng nếu tài chính vẫn còn đủ dư giả thì bạn cũng nên đầu tư một số phụ kiện cần thiết để hỗ trợ cho việc luyện tập đàn guitar được tốt hơn. Có thể kể ra ở đây như:

  • Máy luyện ngón: giúp bạn tăng cường sức mạnh gân cơ, cùng sự linh hoạt dẻo dai cho cả 2 tay trái phải.
  • Máy đếm nhịp: phụ kiện không thể thiếu cho những ai muốn học guitar theo hướng bài bản, nghiêm túc.
  • Máy lên dây: luôn lên dây mỗi khi chơi đàn, giúp cho việc cảm nhận âm thanh chuẩn của bạn tốt hơn. Chuẩn bị sẵn sàng cho việc chơi nhạc bằng tai nghe (cảm nhận) của bạn sau này.

… và còn nhiều phụ kiện khác nữa sẽ giúp ích rất nhiều cho quá trình luyện tập guitar của bạn, kể cả trong giai đoạn đầu hay là cả sau này nếu bạn muốn theo học guitar nâng cao, chuyên sâu.

* LỜI KẾT

Cảm ơn các bạn đã đọc đến những dòng cuối cùng của bài viết này, mặc dù là bài viết khá dài nhưng việc bạn kiên nhẫn đọc đến đây đủ thấy ham mê guitar, ham mê tìm hiểu để học loại nhạc cụ này của bạn lớn đến thế nào. Chắc chắn là guitar sẽ giúp ích bạn rất nhiều trong cuộc sống, cây đàn không chỉ là một người đồng hành chia sẻ buồn vui cùng bạn, mà còn có thể thay bạn cất lên tiếng lòng trong rất nhiều trường hợp mà ngôn từ gặp khó khăn trong diễn đạt.
Như Steve Job từng nói “Stay Hungry Stay Foolish”, tôi cũng muốn nhắn nhủ với các bạn rằng “Hãy cứ đam mê, hãy cứ dại khờ” cùng cây đàn guitar nhé.